Zgodnie z zapowiedzią zawartą w orędziu o stanie Unii z 2016 r. przewodniczący Jean-Claude Juncker skierował do Martina Schulza, przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, pismo w sprawie zasięgnięcia opinii Parlamentu co do dwóch istotnych kwestii.
Po pierwsze, chodzi o aktualizację porozumienia ramowego z 2010 r. w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską w celu umożliwienia komisarzom ubiegania się o mandat w Parlamencie Europejskim bez konieczności występowania o urlop wyborczy. Drugą kwestią jest zaostrzenie przepisów kodeksu postępowania Komisarzy poprzez wydłużenie okresu karencji z 18 miesięcy do dwóch lat w przypadku byłych komisarzy i trzech lat w przypadku przewodniczącego Komisji.
Przewodniczący Jean-Claude Juncker stwierdził: – Komisja to organ polityczny, który odpowiada bezpośrednio przed Parlamentem Europejskim, a jego kadencja trwa pięć lat i odzwierciedla wynik wyborów do Parlamentu Europejskiego. Już teraz wielu komisarzy ubiegało się o mandat w Parlamencie Europejskim, było premierami lub ministrami. Chcę, aby w przyszłości członkowie Komisji mogli kandydować w wyborach europejskich, podobnie jak jest powszechnie przyjęte w państwach członkowskich, bez konieczności rezygnacji z pełnionej funkcji, czego wymaga obecnie porozumienie ramowe. Wybory do Parlamentu Europejskiego są i powinny być, także dla Komisji, niezbędnym spotkaniem z demokracją.
Jednocześnie w świetle ostatnich doświadczeń dotyczących członków poprzedniej Komisji, uważam, że kodeks postępowania należy zaostrzyć, tak aby ustanowić najwyższe możliwe standardy etyczne w ewentualnych przypadkach konfliktu interesów. Chciałbym w szczególności wydłużyć w przyszłości do trzech lat okres karencji obowiązujący byłych przewodniczących. Surowsze zasady oczywiście nie wystarczą aby zagwarantować etycznie akceptowalne zachowania we wszystkich przypadkach. Stanowią one jednak niezbędny punkt wyjścia.
Zmiany w porozumieniu ramowym
W piśmie do przewodniczącego Parlamentu Europejskiego przewodniczący Jean-Claude Juncker nawiązuje do swojego orędzia o stanie Unii z dnia 14 września 2016 r., jak również do debaty orientacyjnej przeprowadzonej na forum kolegium komisarzy w dniu 22 listopada. Przewodniczący proponuje zniesienie zasady, która obecnie wynika z pkt. 4 porozumienia ramowego w sprawie stosunków między Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską (porozumienia ramowego), wymuszającej na komisarzach rezygnację z pełnionej funkcji w przypadku gdy chcą się oni ubiegać o mandat w Parlamencie Europejskim. Wprowadzone zostaną odpowiednie zabezpieczenia, tak aby komisarze nie mogli wykorzystywać personelu lub zasobów Komisji na potrzeby kampanii wyborczej.
Wniosek ten odzwierciedla bieżące praktyki w państwach członkowskich, które umożliwiają członkom rządu startowanie w wyborach do Parlamentu Europejskiego lub do parlamentów krajowych podczas wykonywania obowiązków władzy wykonawczej.
Zmiany w kodeksie postępowania komisarzy
Druga propozycja przedstawiona przez przewodniczącego Junckera odnosi się do okresu karencji, w trakcie którego byli komisarze muszą informować Komisję o zamiarze podjęcia pracy po zakończeniu sprawowania urzędu. Przewodniczący zamierza rozszerzyć ten okres z obowiązujących obecnie 18 miesięcy do dwóch lat w odniesieniu do członków Komisji, natomiast do trzech lat w przypadku przewodniczącego Komisji. Zgodnie z porozumieniem ramowym przewodniczący zwrócił się do Parlamentu Europejskiego o opinię w tej sprawie.
Kontekst i dalsze kroki
Porozumienie ramowe z dnia 20 listopada 2010 r. przewiduje, że członkowie Komisji uczestniczący aktywnie w kampaniach wyborczych muszą opuścić Komisję i na ten czas zostać zastąpieni przez innego członka Komisji [1]. Obowiązek ten wynika z kodeksu postępowania komisarzy z dnia 20 kwietnia 2011 r.[2].
Przewodniczący przesłał propozycję zmiany porozumienia ramowego, w szczególności jego pkt. 4 akapit 5 i 6 prezydentowi Parlamentu Europejskiego. Po osiągnięciu porozumienia Komisja Europejska będzie w stanie odpowiednio zaktualizować kodeks postępowania komisarzy.
W odniesieniu do okresu karencji, pkt. 8 porozumienia ramowego stanowi, że Komisja zwraca się do Parlamentu Europejskiego o wydanie opinii w przypadku zaproponowania zmiany kodeksu postępowania dotyczącą konfliktu interesów lub zachowania etycznego.
Dodatkowe informacje
[1] Pełne brzmienie pkt. 4, akapit 4, 5 i 6 porozumienia ramowego: Udział członków Komisji w kampaniach wyborczych reguluje kodeks postępowania komisarzy. Członkowie Komisji biorący aktywny udział w kampaniach wyborczych jako kandydaci w wyborach do Parlamentu Europejskiego powinni wziąć bezpłatny urlop wyborczy ze skutkiem od końca ostatniej sesji miesięcznej poprzedzającej wybory. Przewodniczący Komisji w odpowiednim czasie informuje Parlament o swojej decyzji dotyczącej przyznania takiego urlopu, wskazując który członek Komisji przejmie stosowne obowiązki na czas trwania urlopu.
[2] Patrz pkt. 1.1, akapit 7, 8 i 9 kodeksu postępowania komisarzy.
