W swoim przemówieniu inauguracyjnym prezydent Polski Bronisław Komorowski, jako gospodarz i gość honorowy konferencji, przypomniał uczestnikom, że w tej samej sali odbywały się obrady Okrągłego Stołu w 1989 r., które utorowały drogę do demokracji w Polsce. – Gdyby nie odwaga i aktywność obywateli, zmiana w 1989 nie byłaby możliwa – powiedział. Podkreślił także, że konferencja odbywa się w szczególnym czasie – podczas Europejskiego Roku Wolontariatu, w trakcie polskiej prezydencji w Radzie UE i w dniu, w którym odbywa się Szczyt Partnerstwa Wschodniego w Warszawie. Zaznaczył bezpośrednią zależność między demokracją a aktywnym obywatelstwem i fakt, że wolontariat jest świetnym sposobem realizacji wartości, jakie niesie aktywne obywatelstwo. Odniósł się także do roli, jaka wolontariat odgrywa w czasach gospodarczego kryzysu. – Kryzys może być ozdrowieńczy, jeśli uwalnia energię obywatelską i zaangażowanie społeczne – powiedział prezydent RP.

Odpowiadając na obawy związane z negatywnymi skutkami, jakie obecny kryzys gospodarczy może wywrzeć na przyszłość wolontariatu, przewodniczący EKES-u Staffan Nilsson stwierdził, że „kryzys, nieważne jak poważny i mroczny, nie może być pretekstem do odsuwania wszystkiego innego na bok – w tym działań tak nierozerwalnie związanych z tkanką społeczną jak wolontariat.” Dodał, że jeden na czterech Europejczyków angażuje się w wolontariat. Poglądy te poparł przewodniczący Grupy Innych Podmiotów EKES-u Luca Jahier, który stwierdził, że wolontariat stanowi nawet 5% PKB niektórych krajów UE. Jednakże ekonomiczna wartość wolontariatu pozostaje w dużym stopniu nieznana i nadszedł czas, by to zmienić. Wezwał również do „większej dostępności i trwałości źródeł finansowania wolontariuszy i organizacji wolontariackich oraz do usunięcia przeszkód prawnych powstrzymujących jego rozwój”. Rok 2011 jest obchodzony jako Europejski Rok Wolontariatu.

– Wolontariat poprawia szanse na zatrudnienie, pomagając nabywać nowe umiejętności – powiedział László Andor, komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego. Podkreślił rolę, jaką wolontariat może odegrać dla społeczeństw. Wiele mówił o istotnym znaczeniu wolontariatu dla gospodarki. Podkreślił, że zaangażowanie w wolontariat ma wpływ na rozwój rynku pracy – to sposób na zdobycie cennej wiedzy i umiejętności, nierzadko bardzo przydatnych w poszukiwaniu zatrudnienia.

Komisarz zwrócił uwagę na kilka barier, które wciąż stoją na drodze do rozwoju wolontariatu – choćby bariery prawne czy administracyjne. Ustanowienie Europejskiego Roku Wolontariatu pokazuje jednak wyraźnie, jak duże znaczenie do tej dziedziny przywiązuje Komisja Europejska. Na podstawie badań sfery wolontariatu można już dziś określić, jaki udział w PKB państw ma ten sektor. Jednocześnie László Andor uczulił na fakt, iż wolontariat nie może zastępować podstawowych funkcji, jakie powinno pełnić państwo.

– Czasem oczekuje się, że wolontariat zastąpi funkcje wykonywane przez pracowników płatnych. Tymczasem rola wolontariatu musi pozostać uzupełniająca – powiedział. Wyraził także przekonanie, że po zakończeniu Europejskiego Roku Wolontariatu podjęte wysiłki będą kontynuowane, zważywszy na fakt, że kolejny rok będzie Rokiem Aktywnego Starzenia Się i Solidarności Społecznej. Stwierdził także, że Komisja Europejska będzie walczyć o oficjalne uznawanie umiejętności nabywanych przez wolontariuszy.

W tym samym duchu minister pracy i polityki społecznej Jolanta Fedak stwierdziła, że wolontariat stanowi doskonały sposób na łagodzenie społecznych skutków kryzysu, zwalczając ubóstwo, wzmacniając integrację społeczną i napędzając wzrost. Podkreśliła działania podejmowane przez polską prezydencję UE na rzecz propagowania wolontariatu na wszystkich poziomach: 3 października z inicjatywy polskiej prezydencji Rada UE przyjmie konkluzje w sprawie roli wolontariatu w polityce społecznej. Mają się one przyczynić do zwiększenia wysiłków na rzecz likwidacji istniejących przeszkód w służbie wolontariackiej w Europie i poza nią.

Konferencję zakończyło wystąpienie Luca Jahiera, który podkreślił główne punkty swojej deklaracji w sprawie wolontariatu, w tym przyjęcie Europejskiej Karty Wolontariatu, określającej podstawowe zasady odnoszące się do praw i obowiązków wolontariuszy i ich organizacji. W deklaracji wzywa się również państwa członkowskie do przyjmowania przyjaznego wolontariatowi ustawodawstwa i tworzenia wydajnej i dobrze zorganizowanej infrastruktury na potrzeby wolontariatu.

W 2006 r. EKES, który niestrudzenie wspiera wolontariat, zaproponował ogłoszenie Europejskiego Roku Wolontariatu. Był on pierwszym organem unijnym, który wysunął taki pomysł.