Turcja: bez wiz do Unii?

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Frans Timmermans powiedział: – Turcja poczyniła, szczególnie w ostatnich tygodniach, godne podziwu postępy w realizacji planu działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego. Konieczne są jeszcze pewne pilne wysiłki, ale jeśli Turcja utrzyma dotychczasowe tempo działania, może spełnić brakujące wymogi. Przedstawiamy w związku z tym wniosek, który otwiera Parlamentowi Europejskiemu i państwom członkowskim drogę do podjęcia decyzji o zniesieniu obowiązku wizowego po spełnieniu wymogów.

Europejski komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos dodał: – Władze Turcji poczyniły wyjątkowe postępy od czasu szczytu UE–Turcja w dniu 18 marca. Ufamy, że Turcja jest zdecydowana jak najszybciej dopełnić wszystkich wymogów. Przy założeniu, że Turcja spełni w pilnym trybie wszystkie wymogi, Komisja postanowiła wystąpić z wnioskiem o przeniesienie Turcji do wykazu państw zwolnionych z obowiązku wizowego. Oczywiście Komisja będzie nadal monitorować stałe spełnianie tych kryteriów.

Wprowadzenie ruchu bezwizowego z Turcją jest jednym z najważniejszych punktów oświadczenia UE-Turcja z 18 marca 2016 r., w którym stwierdzono, że realizacja planu działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego zostanie przyspieszona, aby możliwe było zniesienie obowiązku wizowego dla obywateli Turcji najpóźniej do końca czerwca 2016 r. Warunkiem jest spełnienie przez Turcję wszystkich wymogów. Aby Rada i Parlament były w stanie do czerwca przyjąć proponowany akt, Komisja musi przedstawić swój wniosek w sprawie zniesienia wiz dla obywateli Turcji już na początku maja – dzięki temu zostanie dotrzymany ośmiotygodniowy termin między przekazaniem parlamentom narodowym projektu aktu a jego przyjęciem.

W sprawozdaniu dokonano oceny postępów poczynionych przez Turcję w realizacji wymogów, wymieniono pozostałe kryteria i określono konkretne działania, jakie Turcja musi podjąć, aby spełnić brakujące wymogi, w obszarach takich jak walka z korupcją, ochrona danych, współpraca sądowa ze wszystkimi państwami członkowskimi, wzmocniona współpraca z Europolem oraz przegląd przepisów prawa i praktyk w zakresie terroryzmu.

W niektórych wyjątkowych przypadkach przyspieszenie realizacji planu działania sprawiło, że spełnienie wymogów na czas stało się niemożliwe – dotyczy to na przykład całkowitego wprowadzenia paszportów biometrycznych i przeglądu realizacji umowy o readmisji UE-Turcja (która będzie w spełni stosowana dopiero od 1 czerwca). W odniesieniu do pozostałych wymogów Komisja uznaje dobre postępy osiągnięte dotąd przez tureckie władze i zachęca je do pilnego wzmożenia wysiłków, aby spełnić do końca czerwca wszystkie wymogi konieczne do uzyskania liberalizacji reżimu wizowego.

Ruch bezwizowy będzie dotyczył wszystkich państw członkowskich UE – z wyjątkiem Irlandii i Wielkiej Brytanii – oraz czterech państw stowarzyszonych z grupą Schengen (Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria). Zwolnienie z obowiązku wizowego odnosi się jedynie do krótkich pobytów nieprzekraczających 90 dni (w dowolnym 180-dniowym okresie) dla celów turystycznych, biznesowych lub rodzinnych itp. Zwolnienie z obowiązku wizowego nie oznacza prawa do pracy w UE. Nadal będą obowiązywały pozostałe warunki wjazdu do strefy Schengen, w tym konieczność potwierdzenia celu podróży i posiadania środków wystarczających na pobyt.

Podobnie jak w przypadku wszystkich państw wymienionych w załączniku II do rozporządzenia wizowego, których obywatele mogą podróżować do Europy bez wiz, klauzula ochronna wprowadzona na początku 2014 r. będzie miała zastosowanie również do ruchu bezwizowego dla obywateli Turcji. Uwzględniając niedawne dyskusje z państwami członkowskimi w sprawie całokształtu unijnej polityki wizowej, Komisja proponuje wzmocnienie mechanizmu zawieszającego, aby ułatwić państwom członkowskim powiadamianie o okolicznościach, które mogą prowadzić do zawieszenia zwolnienia z obowiązku wizowego, i umożliwić Komisji uruchomienie tego mechanizmu z własnej inicjatywy.

Przebieg procedury

Unia Europejska rozpoczęła dialog w sprawie liberalizacji reżimu wizowego z Turcją 16 grudnia 2013 r.– równolegle z podpisaniem umowy o readmisji między UE a Turcją. Dialog opiera się na planie działania na rzecz ruchu bezwizowego z Turcją, w którym określono wymogi, jakie Turcja musi spełnić, aby Komisja mogła zaproponować Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wprowadzenie zmian do rozporządzenia (WE) nr 539/2001. Zmiany te umożliwiłyby obywatelom tureckim bezwizowy krótki pobyt w strefie Schengen (90 dni w dowolnym okresie wynoszącym 180 dni) w celach biznesowych, turystycznych lub rodzinnych.

72 wymogi określone w planie działania można podzielić na pięć grup tematycznych: zabezpieczenia dokumentów; zarządzanie migracją; porządek publiczny i bezpieczeństwo; prawa podstawowe oraz readmisja nielegalnych migrantów.

W dniu 20 października 2014 r. Komisja przyjęła pierwsze sprawozdanie w sprawie postępów Turcji w realizacji wymogów planu działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego. W pierwszym sprawozdaniu oceniono spełnienie poszczególnych wymogów i wydano zalecenia co do dalszych kroków we wszystkich obszarach.

Na szczycie UE-Turcja 29 listopada 2015 r., podczas którego uruchomiono wspólny plan działania UE-Turcja, UE z zadowoleniem przyjęła zobowiązanie Turcji do przyspieszenia realizacji planu działania w odniesieniu do wszystkich uczestniczących państw członkowskich. Turcja zobowiązała się do przyspieszenia realizacji planu działania, w tym przez szybsze rozpoczęcie stosowania wszystkich postanowień umowy o readmisji między UE a Turcją.

W dniu 4 marca 2016 r. Komisja przyjęła drugie sprawozdanie w sprawie postępów Turcji w realizacji wymogów planu działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego. W sprawozdaniu tym podkreślono nowy poziom zaangażowania i determinacji władz tureckich.

Na szczycie UE–Turcja dnia 18 marca Turcja zobowiązała się do dalszego zwiększenia tempa realizacji planu działania. We wspólnym oświadczeniu, które wydano po tym spotkaniu, 28 szefów państw i rządów UE zobowiązało się do zniesienia obowiązku wizowego dla obywateli Turcji najpóźniej do końca czerwca 2016 r., pod warunkiem spełnienia przez Turcję wszystkich 72 wymogów planu działania.

Dodatkowe informacje