Aby wesprzeć państwa członkowskie w ich działaniach w tym obszarze, w dokumencie Komisji przedstawiono pięć konkretnych działań mających na celu wzmocnienie prawa do swobodnego przemieszczania się, jednocześnie pomagając tym państwom czerpać korzyści, jakie się z tym wiążą.

W dokumencie programowym wyjaśniono, jak działa prawo obywateli UE do swobodnego przemieszczania się i w jaki sposób można uzyskać dostęp do świadczeń socjalnych, oraz ustosunkowano się do obaw wyrażonych przez państwa członkowskie w odniesieniu do wyzwania, jakim dla władz lokalnych mogą stać się przepływy migracyjne.

– Prawo do swobodnego przemieszczania się jest podstawowym prawem; jest ono istotnym elementem obywatelstwa UE. Ponad dwie trzecie Europejczyków uważa, że ich kraj korzysta na swobodzie przepływu osób. Musimy to prawo wzmocnić i chronić – powiedziała wiceprzewodnicząca Viviane Reding, komisarz UE ds. sprawiedliwości. – Mam świadomość, że niektóre państwa członkowskie mają obawy związane z możliwymi nadużyciami w obszarze przepływów migracyjnych. Nadużycia osłabiają bowiem swobodę przepływu osób. Zadaniem Komisji Europejskiej jest udzielenie pomocy państwom członkowskim w sprostaniu tym wyzwaniom. Dlatego też Komisja przedstawiła pięć działań, które pomogą państwom członkowskim w rozwiązywaniu potencjalnych przypadków nadużyć i bardziej efektywnym wykorzystaniu środków UE przeznaczonych na włączenie społeczne. Musimy wspólnie działać, by chronić prawo do swobodnego przemieszczania się. Obywatele Europy na to liczą.

László Andor, komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, stwierdził: – Komisja podejmuje działania, aby obywatele UE mogli w praktyce korzystać ze swojego prawa do pobytu i podjęcia pracy w innym kraju UE. Państwa członkowskie i UE muszą współpracować, aby zagwarantować, by przepisy dotyczące swobodnego przemieszczania się zapewniały jak największe korzyści naszym obywatelom i naszym gospodarkom. Komisja ma świadomość, że na poziomie lokalnym mogą powstawać problemy wynikające z nagłego napływu znacznej liczby osób z innych krajów UE do konkretnego regionu. Taki napływ może na przykład prowadzić do nadmiernego obciążenia sektora edukacji, mieszkalnictwa i infrastruktury. W związku z tym Komisja jest gotowa współpracować z państwami członkowskimi oraz udzielić wsparcia władzom lokalnym i innym, aby władze te w pełni wykorzystywały środki przyznane im z Europejskiego Funduszu Socjalnego.

Ponad 14 mln obywateli UE mieszka w innym państwie członkowskim. Swobodny przepływ osób – możliwość zamieszkania, podjęcia pracy i nauki w dowolnym miejscu w Unii – jest najbardziej cenionym przez Europejczyków prawem UE. Pracownicy korzystają z tego prawa od początków Unii Europejskiej, jako że jego zasadnicze elementy zawarto już w pierwszym traktacie europejskim tj. w traktacie rzymskim z 1957 r.

Swoboda przemieszczania się obywateli jest także integralnym elementem jednolitego rynku i czynnikiem decydującym o jego sukcesie: pobudza ona wzrost gospodarczy, umożliwiając mieszkańcom Unii podróżowanie, robienie zakupów oraz podjęcie pracy za granicą oraz dając przedsiębiorstwom możliwość większego wyboru kandydatów w procesie rekrutacji. Dzięki mobilności pracowników między państwami członkowskimi można zaradzić zjawisku niedopasowania umiejętności zawodowych i dostępności miejsc pracy, które jest spowodowane brakiem równowagi na poszczególnych rynkach pracy UE i starzeniem się społeczeństwa.

Ponadto unijne przepisy dotyczące swobodnego przepływu zawierają szereg zabezpieczeń, które umożliwią państwom członkowskim zapobieganie nadużyciom.

W przyjętym komunikacie przeanalizowano wpływ obywateli UE przybywających do kraju przyjmującego na siatkę bezpieczeństwa socjalnego w tym kraju. Z dostępnych informacji niezaprzeczalnie wynika, że większość obywateli UE przeprowadza się do innego państwa członkowskiego, by podjąć tam pracę. Zazwyczaj są oni częściej aktywni zawodowo niż obywatele tego kraju irzadziej pobierają świadczenia społeczne. W rzeczywistości odsetek obywateli UE, którzy przenieśli się do innego kraju UE i otrzymują świadczenia w tym kraju, jest stosunkowo niski w porównaniu z odsetkiem obywateli tego państwa członkowskiego i obywateli spoza UE. W większości państw członkowskich obywatele UE z innych krajów są płatnikami netto systemu zabezpieczenia społecznego kraju przyjmującego.

W komunikacie przedstawiono prawa i obowiązki, jakie posiadają obywatele UE zgodnie z prawodawstwem unijnym. Wyjaśniono również warunki, jakie muszą spełnić obywatele, aby przysługiwało im prawo do swobodnego przemieszczania się oraz aby mogli oni korzystać z pomocy społecznej oraz świadczeń z zabezpieczenia społecznego w kraju przyjmującym. W świetle wyzwań, jakim obecnie muszą sprostać niektóre państwa członkowskie, w komunikacie wytłumaczono również, jakie zabezpieczenia należy stosować w celu zwalczania nadużyć i oszustw oraz korygowania nieprawidłowości. Ponadto wymieniono również instrumenty włączenia społecznego dostępne państwom członkowskim i społecznościom lokalnym odczuwającym szczególną presję związaną z napływem obywateli UE z innych krajów.

W odpowiedzi na obawy wyrażone przez niektóre państwa członkowskie w związku z praktycznym wdrażaniem przepisów dotyczących swobody przepływu osób, Komisja określiła pięć działań, które mają wspierać działalność władz krajowych i lokalnych w następujących obszarach:

1.Zwalczanie zawierania małżeństw dla pozoru: Komisja pomoże władzom krajowym wdrożyć przepisy UE, ułatwiające im zwalczanie możliwych przypadków nadużycia prawa do swobodnego przemieszczania się, opracowującpodręcznik dotyczący przeciwdziałania zjawisku małżeństw dla pozoru.

2.Stosowanie unijnych przepisów w zakresie koordynacji zabezpieczenia społecznego: Komisja ściśle współpracuje z państwami członkowskimi w celu wyjaśnienia zasad dotyczących „testu miejsca zwykłego pobytu” stosowanego w przepisach UE dotyczących koordynacji zabezpieczenia społecznego (Rozporządzenie 883/2004/WE ). Owocem tej współpracy będzie praktyczny przewodnik, którego publikację zaplanowano na koniec 2013 r. Surowe kryteria gwarantują, że obywatele, którzy nie są aktywni zawodowo, mogą uzyskać dostęp do zabezpieczenia społecznego w innym państwie członkowskim dopiero wtedy, gdy rzeczywiście przeniosą do tego państwa swój ośrodek interesów życiowych (np. kiedy mają tam rodzinę).

3.Rozwiązanie problemów związanych z włączeniem społecznym:pomoc państwom członkowskim w dalszym wykorzystaniu środków zEuropejskiego Funduszu Społecznego do rozwiązania kwestii włączenia społecznego – od dnia 1 stycznia 2014 r. co najmniej 20 proc. środków z EFS należy przeznaczać na promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa we wszystkich państwach członkowskich.

4.Promowanie wymiany najlepszych praktyk między organami władzy lokalnej: Komisja będzie pomagać władzom lokalnym w wymianie wiedzy zdobytej w różnych zakątkach Europy, aby mogły one skuteczniej reagować na wyzwania związane z włączeniem społecznym. Komisja przedstawi do końca 2013 r. ocenę skutków swobodnego przepływu przeprowadzoną dla sześciu dużych miast. W lutym 2014 r. zaprosi ona burmistrzów tych miast do dyskusji nad istniejącymi wyzwaniami i wymiany najlepszych praktyk.

5.Zapewnienie praktycznego stosowania przepisów dotyczących swobody przepływu w UE: przed końcem 2014 r. Komisja opracuje również, we współpracy z państwami członkowskimi, internetowe szkolenie dla pracowników władz lokalnych, aby pomóc im w pełni zrozumieć i właściwie stosować prawo obywateli UE do swobodnego przemieszczania się. Obecnie 47 proc. obywateli UE uważa , że problemy, jakie napotykają podczas przeprowadzki do innego kraju UE, wynikają z faktu, że urzędnicy administracji lokalnych nie są dostatecznie zaznajomieni z prawem obywateli UE do swobodnego przemieszczania się.

Kontekst

W podpisanym 20 lat temu traktacie z Maastricht prawem do swobodnego przemieszczania się objęto wszystkich obywateli UE, niezależnie od tego, czy są oni aktywni zawodowo. Szczegółowe zasady i warunki regulujące swobodę przemieszczania się i pobytu określono w dyrektywie uzgodnionej przez państwa członkowskie w 2004 r.

Dla 56 proc. Europejczyków swoboda przepływu osób stanowi największe osiągnięcie Unii Europejskiej. Coraz więcej Europejczyków korzysta z tego prawa i przeprowadza się do innego państwa członkowskiego: pod koniec 2012 r. 14,1 mln osób mieszkało w państwie członkowskim innym niż ich własne. Według badań Eurobarometru ponad dwie trzecie Europejczyków (67 proc.) uważa, że swobodny przepływ osób w UE przynosi ich państwu korzyści gospodarcze.

Każdy obywatel UE ma prawo do pobytu w innym kraju UE przez okres do trzech miesięcy bez żadnych dodatkowych warunków czy formalności. Prawo do pobytu w innym kraju UE przez okres dłuższy niż trzy miesiące jest uzależnione od spełnienia pewnych warunków, w zależności od statusu danego obywatela w tym kraju w celu uzyskania dalszych informacji).

źródło i więcej informacji: Link