SURE chroni przed bezrobociem

Komisja Europejska opublikowała trzecie sprawozdanie półroczne na temat wdrożenia i wpływu SURE – instrumentu o wartości 100 mld euro, służącego ochronie miejsc pracy i dochodów przed skutkami pandemii COVID-19.

Potwierdza ono wyniki dwóch poprzednich sprawozdań półrocznych – SURE skutecznie łagodził skutki pandemii i wspierał odbudowę w 2021 r. W 2020 r. krajowe instrumenty rynku pracy wspierane przez SURE ochroniły niemal 1,5 mln osób przed bezrobociem. Utrzymanie zatrudnienia miało kluczowe znaczenie dla silnego odbicia gospodarczego w 2021 r. SURE wniósł wkład w to wspólne osiągnięcie poprzez finansowanie programów pozwalających przedsiębiorstwom utrzymać pracowników i posiadane przez nich umiejętności, a osobom samozatrudnionym – gotowość do natychmiastowego wznowienia działalności.

SURE to kluczowy element kompleksowej strategii UE na rzecz ochrony obywateli i łagodzenia dotkliwych skutków społeczno-gospodarczych pandemii COVID-19. Instrument zapewnia wsparcie finansowe w formie pożyczek udzielanych państwom członkowskim przez UE na korzystnych warunkach. Pieniądze z tych pożyczek są przeznaczane na finansowanie krajowych mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz innych podobnych środków służących utrzymaniu zatrudnienia i wspieraniu dochodów, zwłaszcza dla osób samozatrudnionych, a także pewnych działań w zakresie zdrowia.

Do tej pory Komisja zaproponowała, a Rada przyznała pomoc finansową dla 19 państw członkowskich, w łącznej wysokości 94,4 mld euro, z czego wypłacono prawie 90 mld euro. Kwota ta obejmuje dodatkowe wsparcie, które przyznano siedmiu państwom członkowskim. SURE może jeszcze udzielić państwom członkowskim pomocy w wysokości 5,6 mld euro.

Główne ustalenia

W 2020 r. w ramach SURE udzielono wsparcia około 31 mln osób i 2,5 mln przedsiębiorstw. Oznacza to, że pomoc otrzymało blisko 30 proc. wszystkich pracowników i jedna czwarta wszystkich przedsiębiorstw w 19 państwach członkowskich korzystających z tego instrumentu. Głównymi beneficjentami wsparcia w ramach SURE były małe przedsiębiorstwa. Największą pomoc otrzymały następujące sektory: handel hurtowy i detaliczny, zakwaterowanie i usługi gastronomiczne oraz przemysł wytwórczy. SURE chronił zatrudnienie również podczas ożywienia gospodarczego, które pojawiło się w 2021 r. Wsparcia udzielono wówczas około 3 mln osób i ponad 400 000 przedsiębiorstw.

Niemal wszystkie zaplanowane wydatki publiczne w ramach SURE zostały już zrealizowane w całości. Ponad połowę tych wydatków przeznaczono na mechanizmy zmniejszonego wymiaru czasu pracy. Szacuje się, że dzięki wysokiemu ratingowi kredytowemu UE państwa członkowskie korzystające z SURE zaoszczędziły około 8,2 mld euro na kosztach odsetek.

W sprawozdaniu przeanalizowano krajowe systemy kontroli i audytu zgłoszone przez państwa członkowskie. Stwierdzono, że wszystkie państwa członkowskie przeprowadziły kontrole, aby zapobiec niewłaściwemu wykorzystaniu pomocy finansowej z SURE. Kontrole i audyty były w stanie wykryć i skorygować przypadki nieprawidłowości i nadużyć finansowych.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy:

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, oświadczył: – Stworzyliśmy program SURE w czasie, gdy cała Europa przeżywała ogromne problemy, które pojawiły się zupełnie niespodziewanie. SURE wykazał swoją wartość dla naszych gospodarek i społeczeństw. W 2020 r., czyli w szczytowym momencie pandemii, umożliwił on ochronę miejsc pracy blisko 30 proc. wszystkich unijnych pracowników i podtrzymanie działalność jednej czwartej unijnych przedsiębiorstw, głównie małych. W 2021 r. program kontynuował skuteczną pomoc dla obywateli i przedsiębiorstw na całym terytorium UE. SURE pozostaje wzorcowym przykładem europejskiej solidarności w czasie, gdy była ona najbardziej potrzebna.

Johannes Hahn, komisarz do spraw budżetu i administracji, stwierdził: – SURE był jednym z pierwszych programów wspierających odbudowę gospodarczą Europy po pandemii. Przyniósł on również Komisji pierwszy duży sukces na rynkach kapitałowych UE. Doświadczenie to przygotowało grunt pod bardzo udaną inaugurację programu NextGenerationEU. Obserwujemy z radością, że SURE nadal przynosi korzyści państwom i obywatelom UE, sprawiając, że życie milionów osób zmienia się na lepsze.

Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, powiedział: – SURE pomógł przetrwać 2020 i 2021 r. przedsiębiorstwom, zwłaszcza małym firmom, którym trudno byłoby utrzymać działalność bez wsparcia finansowego. UE będzie dalej podejmować szybkie i solidarne działania w odpowiedzi na pojawiające się kryzysy.

Paolo Gentiloni, komisarz do spraw gospodarki, oznajmił: – Jestem dumny z ważnej roli, jaką SURE odegrał podczas pandemii, chroniąc pracowników i osoby samozatrudnione. Opublikowane dzisiaj sprawozdanie pokazuje, że SURE dalej chronił zatrudnienie również podczas nierównego ożywienia gospodarczego w 2021 r. Wsparcia udzielono wówczas niemal trzem milionom osób i ponad 400 000 przedsiębiorstw. Rok wcześniej, w 2020 r., z programu skorzystało 31 mln osób i prawie 2,5 mln przedsiębiorstw. SURE doskonale ilustruje wartość, jaką reprezentują dla naszych obywateli wspólne działania UE w czasach kryzysu.

Kontekst

Komisja przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia SURE 2 kwietnia 2020 r., w ramach wstępnej reakcji UE na pandemię. Rada przyjęła wniosek 19 maja 2020 r., dając wyraźny sygnał solidarności europejskiej. Instrument stał się dostępny 22 września 2020 r., po podpisaniu przez wszystkie państwa członkowskie umów gwarancyjnych Pierwsza wypłata nastąpiła pięć tygodni później.

Dzisiejsze sprawozdanie, skierowane do Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Ekonomiczno-Finansowego (EFC) i Komitetu ds. Zatrudnienia (EMCO), jest trzecim półrocznym sprawozdaniem w sprawie SURE. Zgodnie z art. 14 rozporządzenia w sprawie SURE Komisja jest prawnie zobowiązana do przedstawienia takiego sprawozdania w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym instrument stał się dostępny. Pierwsze sprawozdanie opublikowano 22 marca 2021 r., a drugie– 22 września 2021 r. Kolejne sprawozdania będą przedstawiane co sześć miesięcy przez cały okres dostępności SURE. Sprawozdanie wykracza poza minimalne wymogi prawne, np. przedstawia dane ekonomiczne świadczące o skuteczności instrumentu.

W celu sfinansowania SURE Komisja emituje obligacje społeczne i wykorzystuje wpływy z emisji do udzielania pożyczek wzajemnych państwom członkowskim korzystającym z instrumentu. Sprawozdanie w sprawie SURE obejmuje również dane sprawozdawcze wymagane na podstawie ram prawnych dotyczących unijnych obligacji społecznych. Obszerniejsze informacje o tych obligacjach, pełen przegląd środków pozyskanych w ramach poszczególnych emisji oraz wykaz państw członkowskich korzystających z instrumentu jest dostępny na stronie internetowej.

SURE jest dostępny do dnia 31 grudnia 2022 r.; do wykorzystania pozostaje jeszcze pula środków finansowych wynosząca 5,6 mld euro. W ramach instrumentu można nadal przyznawać pomoc finansową w celu łagodzenia poważnych zakłóceń gospodarczych spowodowanych pandemią COVID-19.