12 września 2018 r., przy okazji orędzia o stanie Unii, przewodniczący Jean-Claude Juncker powiedział: Europejczycy oczekują Unii, która ich chroni. Dziś proponujemy środki, które umożliwią nam skuteczniejsze zwalczanie prania pieniędzy ponad granicami.
Chociaż w UE obowiązują już surowe przepisy, które mają zapobiegać temu procederowi, niedawne przypadki prania pieniędzy w niektórych bankach w UE wzbudziły obawy, że przestrzeganie tych przepisów nie zawsze jest skutecznie nadzorowane i egzekwowane w całej UE. Taki stan rzeczy nie tylko zagraża integralności i reputacji europejskiego sektora finansowego, ale może mieć również wpływ na stabilność finansową konkretnych banków. W ramach szeroko zakrojonych działań mających na celu ukończenie budowy unii bankowej i unii rynków kapitałowych Komisja Europejska proponuje dziś zatem zmianę rozporządzenia w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EUNB), aby wzmocnić rolę tego urzędu w nadzorze sektora finansowego w kontekście przeciwdziałania praniu pieniędzy. Jest to element ogólnej strategii – będącej przedmiotem komunikatu Komisji – mającej na celu wzmocnienie unijnych ram obejmujących instytucje finansowe i regulujących nadzór ostrożnościowy oraz nadzór w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Środki te odegrają rolę w propagowaniu integralności systemu finansowego UE, zapewniając stabilność finansową i ochronę przed przestępstwami finansowymi.
Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Valdis Dombrovskis, odpowiedzialny za stabilność finansową, usługi finansowe i unię rynków kapitałowych, podkreślił: Unia bankowa w Europie musi być zbudowana w oparciu o najwyższe standardy uczciwości. Nadzór odpowiedzialny za przeciwdziałanie praniu pieniędzy zbyt często zawodził w UE. Dziś zapewniamy Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Bankowego narzędzia, dzięki którym będzie w stanie dopilnować, by różne organy nadzoru współpracowały ze sobą oraz wymieniały się informacjami, a przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy były skutecznie egzekwowane we wszystkich państwach członkowskich UE. EUNB będzie miał również prawo domagać się wszczęcia dochodzenia dotyczącego domniemanych naruszeń przepisów i stanie się europejskim punktem kontaktowym na potrzeby współpracy z partnerami międzynarodowymi w kwestiach związanych ze zwalczaniem prania pieniędzy w sektorze finansowym.
Komisarz do spraw sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci Vĕra Jourová powiedziała: W Europie obowiązują najbardziej rygorystyczne na świecie przepisy dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy. Niedawne przypadki, jakie miały miejsce w sektorze bankowym, pokazały jednak, że ich przestrzeganie nie zawsze jest nadzorowane i egzekwowane z zachowaniem tych samych wysokich standardów w całej UE. Nasz system jest tak silny, jak jego najsłabsze ogniwo. W czasach, gdy pieniądze przemieszczają się ponad granicami za jednym naciśnięciem klawisza, musimy zapewnić nadzór, który jest proaktywny i szybko reaguje na zagrożenia. Zaproponowane dziś zmiany zapewnią jednakowe egzekwowanie przepisów w całej UE.
Zwiększenie roli Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego
Komisja proponuje skoncentrowanie uprawnień w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy w stosunku do sektora finansowego w Europejskim Urzędzie Nadzoru Bankowego oraz wzmocnienie kompetencji tego urzędu, aby zadbać o to, by ryzyko prania pieniędzy było objęte skutecznym i spójnym nadzorem ze strony wszystkich właściwych organów oraz by organy te współpracowały ze sobą i wymieniały się informacjami.
Zmienione rozporządzenie:
- zapewni konsekwentne badanie naruszeń przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy: EUNB będzie mógł zwrócić się do krajowych organów nadzoru odpowiedzialnych za przeciwdziałanie praniu pieniędzy o zbadanie potencjalnych poważnych naruszeń i zażądać, by rozważyły podjęcie ukierunkowanych działań, takich jak sankcje;
- zobowiąże krajowe organy nadzoru odpowiedzialne za przeciwdziałanie praniu pieniędzy do przestrzegania unijnych przepisów oraz do współpracy z organami nadzoru ostrożnościowego. Dotychczasowe uprawnienia EUNB zostaną rozszerzone w taki sposób, że – w sytuacji gdy krajowe organy nie podejmą koniecznych działań – EUNB będzie mógł w ostateczności wydawać decyzje skierowane bezpośrednio do poszczególnych podmiotów z sektora finansowego;
- zwiększy jakość nadzoru dzięki wspólnym standardom, okresowym przeglądom działalności krajowych organów nadzoru oraz ocenom ryzyka;
- umożliwi gromadzenie informacji na temat zagrożeń i tendencji w zakresie prania pieniędzy oraz wspierać będzie wymianę tego rodzaju informacji między krajowymi organami nadzoru (tzw. centra danych);
- ułatwi współpracę w sprawach transgranicznych z krajami spoza UE;
- ustanowi nowy stały komitet skupiający krajowe organy nadzoru odpowiedzialne za przeciwdziałanie praniu pieniędzy.
Wykorzystanie w pełni istniejących narzędzi nadzorczych
Komisja przedstawia również strategię mającą na celu usprawnienie wymiany informacji oraz współpracy między organami nadzoru ostrożnościowego oraz organami odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Komisja zachęca Europejskie Urzędy Nadzoru, a w szczególności EUNB, do przyjęcia wytycznych stanowiących pomoc dla organów nadzoru ostrożnościowego we włączaniu aspektów związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy do stosowanych przez te urzędy różnorakich narzędzi oraz zapewniających konwergencję praktyk nadzorczych.
Komisja zwraca się również do Europejskiego Banku Centralnego o zawarcie z organami nadzoru odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie praniu pieniędzy porozumienia w sprawie wymiany informacji do 10 stycznia 2019 r. – zgodnie z wymogami piątej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy.
Dalsze działania
Przedstawiony dziś wniosek mający na celu wzmocnienie roli Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego będzie teraz przedmiotem debaty na forum Parlamentu Europejskiego i Rady. Te ukierunkowane zmiany będą stanowiły wkład w toczącą się dyskusję nad wnioskiem Komisji dotyczącym przeglądu rozporządzeń w sprawie Europejskich Urzędów Nadzoru przyjętym przez Komisję we wrześniu 2017 r., którego celem ma być zwiększenie zdolności tych urzędów do zapewniania spójnego i skutecznego nadzoru finansowego. Komisja zachęca Parlament Europejski i Radę do szybkiego wypracowania porozumienia w sprawie tych wniosków.
Kontekst
Zwalczanie prania pieniędzy i finansowania terroryzmu jest priorytetem Komisji pod przewodnictwem Jeana-Claude’a Junckera oraz stanowi nieodłączny aspekt programu ograniczania ryzyka realizowanego w ramach unii bankowej i unii rynków kapitałowych. Przyjęcie czwartej (obowiązującej od czerwca 2017 r.) i piątej (obowiązującej od 9 lipca 2018 r. i podlegającej transpozycji do prawa krajowego do stycznia 2020 r.) dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy znacznie wzmocniło unijne ramy prawne, w tym przepisy dotyczące współpracy między organami nadzoru odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie praniu pieniędzy i organami nadzoru ostrożnościowego. Komisja uważnie śledzi prawidłowe wdrażanie czwartej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy, m.in. wszczynając w razie konieczności postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Pomimo tych wzmocnionych ram prawnych niektóre ostatnie przypadki prania pieniędzy w europejskich bankach budzą obawy o rozdźwięk między przepisami ostrożnościowymi a przepisami dotyczącymi przeciwdziałania praniu pieniędzy mającymi zastosowanie do instytucji finansowych.
Obawy te podzielili Rada, ministrowie finansów, a ostatnio przewodniczący Eurogrupy Mário Centeno w swoim piśmie z 25 czerwca 2018 r. skierowanym do przewodniczącego Rady Europejskiej Donalda Tuska. Na problem ten zwrócono również uwagę we francusko-niemieckiej deklaracji z Mesebergu(link is external) oraz w planie działania opublikowanym 19 czerwca 2018 r.
W maju 2018 r. Komisja Europejska powołała grupę roboczą skupiającą Europejskie Urzędy Nadzoru, Europejski Bank Centralny oraz przewodniczącego Komitetu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy z myślą o rozważeniu możliwych działań mających zapewnić płynną współpracę między organami nadzoru odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie praniu pieniędzy i organami nadzoru ostrożnościowego w Unii Europejskiej.
Dalsze informacje
