Komisja wskazała, w jaki sposób zwiększy wysiłki dotyczące stosowania, wdrażania i egzekwowania prawa UE, z korzyścią dla wszystkich obywateli, konsumentów i przedsiębiorstw. Wspólne europejskie przepisy mają znaczenie w naszym codziennym życiu – niezależnie od tego, czy dotyczą one zwiększenia bezpieczeństwa żywności, poprawy jakości powietrza czy sprawienia, by ubieganie się o zamówienia publiczne było łatwiejsze i tańsze dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Wszystko jednak zależy od tego, jak zostaną one zastosowane w praktyce. W przypadku wystąpienia problemu – na przykład w odniesieniu do badania poziomu emisji z pojazdów, zanieczyszczenia wody lub nielegalnych składowisk odpadów – często okazuje się, że przepisy UE wprawdzie istniały, ale zabrakło ich skutecznego stosowania przez państwa członkowskie. Dlatego potrzebujemy solidnego i skutecznego systemu egzekwowania prawa, obejmującego następujące komponenty:
- zadbanie o to, aby państwa członkowskie wypełniały swoje obowiązki dotyczące poszanowania i egzekwowania przepisów, które same ustanowiły;
- skupienie wysiłków Komisji nakierowanych na egzekwowanie prawa na sprawach mających istotne znaczenie, a także zwiększenie sankcji finansowych wobec państw członkowskich, które nie dokonały transpozycji dyrektyw w wyznaczonym terminie;
- zwiększenie świadomości obywateli i przedsiębiorstw w odniesieniu do przysługujących im praw.
Współpraca z państwami członkowskimi
Państwa członkowskie ponoszą główną odpowiedzialność za pełną i prawidłową transpozycję, stosowanie i wdrażanie prawodawstwa UE. Muszą one także zapewnić obywatelom dostęp do szybkich i skutecznych środków dochodzenia roszczeń w przypadku naruszenia przysługujących im praw wynikających z przepisów UE.
Komisja będzie w dalszym ciągu na wiele różnych sposobów wspierać państwa członkowskie w podejmowanych przez nie wysiłkach. Komisja zainicjowała na przykład dialogi wysokiego szczebla oraz utworzyła sieci i systemy wymiany najlepszych praktyk we współpracy z krajowymi organami i sądami, a także z europejską siecią rzeczników praw obywatelskich koordynowaną przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. Komisja będzie także w dalszym ciągu koncentrować się na przeciwdziałaniu naruszeniom prawa UE szybko i na wczesnym etapie.
Skupienie się na sprawach o istotnym znaczeniu i zwiększenie sankcji finansowych
Komisja obiecała, że jej rola będzie większa i odważniejsza w odniesieniu do istotnych kwestii, a w kwestiach mniejszej wagi – mniejsza i skromniejsza. Aby zrealizować wspomnianą obietnicę, Komisja skupi się na bardziej strategicznym i ukierunkowanym prowadzeniu spraw dotyczących uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, priorytetowo traktując przypadki najbardziej istotnego naruszenia przepisów UE mające wpływ na interesy obywateli i przedsiębiorstw. Komisja będzie podejmować zdecydowane działania w przypadku uchybień zobowiązaniom państwa członkowskiego utrudniającym realizację kluczowych celów polityki UE.
Kolejnym priorytetem będzie zbadanie przypadków, w których państwa członkowskie nieprawidłowo transponują przepisy unijne do prawa krajowego lub nie robią tego w ogóle. Uchybienia te uniemożliwiają realizację praw i korzyści przysługujących obywatelom i przedsiębiorstwom na podstawie prawa europejskiego.
Rozczarowuje fakt, że w ostatnim czasie wzrosła liczba przypadków, w których państwa członkowskie nie dokonały transpozycji prawa UE. Aby zachęcić do wcześniejszej transpozycji i zmniejszyć liczbę spraw, które kończą się przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, Komisja proponuje ujednolicenie podejścia z tym stosowanym już teraz do pozostałych spraw dotyczących uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego pociągających za sobą sankcje finansowe. W przyszłości, pozywając państwo członkowskie przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w związku z opóźnieniem w transpozycji unijnych przepisów Komisja będzie systematycznie zwracała się do Trybunału o nałożenie nie tylko okresowej kary pieniężnej, jak ma to miejsce obecnie, ale także kary ryczałtowej.
Korzyści dla obywateli wynikające z prawa UE
Obywatele i przedsiębiorstwa w znacznym stopniu przyczyniają się do skutecznego egzekwowania prawa poprzez zgłaszanie Komisji nieprawidłowości w stosowaniu prawa UE przez państwa członkowskie. Komisja docenia tą istotną rolę, jaką podmioty składające skargi odgrywają w identyfikowaniu szerzej pojmowanych problemów związanych ze stosowaniem prawa UE. Jednocześnie obywatele i przedsiębiorstwa oczekują również prostych, praktycznych porad dotyczących praw przysługujących im na mocy unijnych przepisów oraz tego, w jaki sposób z nich korzystać. W przypadku naruszenia ich ważne jest, aby wskazać im łatwe i najbardziej odpowiednie mechanizmy służące rozwiązaniu problemu i dochodzeniu roszczeń, które są dostępne na szczeblu UE lub na poziomie krajowym. Dzięki jednemu portalowi cyfrowemu Komisja zapewni uniwersalny punkt dostępu do informacji dotyczących jednolitego rynku dla obywateli i przedsiębiorstw. Mechanizm ten będzie też obejmował usługi w zakresie wsparcia, poradnictwa i rozwiązywania problemów.
Dodatkowe informacje
- Podejście przedstawione w komunikacie Lepsze wyniki dzięki lepszemu stosowaniu prawa [C(2016)8600] będzie stosowane począwszy od daty opublikowania komunikatu w Dzienniku Urzędowym UE (Dz.U.).
- Każdy może pozwać państwo członkowskie, wnosząc bez ponoszenia kosztów skargę do Komisji na dowolny środek (ustawodawczy, wykonawczy lub administracyjny), brak środków lub dowolne praktyki stosowane przez to państwo, które jego zdaniem są niezgodne z prawem unijnym.
- Więcej informacji na temat unijnej procedury dotyczącej uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego
- Etapy postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w pigułce (infografika)
- Ogólne informacje na temat postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, zob. pełną wersję MEMO/12/12
- Jak skierować skargę do Komisji Europejskiej?
