Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powiedział: – Unia Europejska już teraz udziela Ukrainie bezprecedensowego wsparcia finansowego, a dzisiejsza decyzja konsekwentnie się w tę pomoc wpisuje. Deklarujemy dzisiaj przekazanie dodatkowych 70 mln euro na przywrócenie w pełni bezpiecznego środowiska na terenie elektrowni w Czarnobylu po katastrofie jądrowej. Nasze czyny przemawiają głośniej niż słowa. Pomoc UE ma sprawić, że Czarnobyl znów stanie się bezpieczny.
Zapowiedziane na szczycie UE-Ukraina środki w wysokości 70 mln euro zwiększą do blisko 360 mln euro udzieloną dotychczas pomoc na ukończenie wielu projektów, m.in. trwających prac nad budową nowej powłoki ochronnej mającej osłonić istniejący „sarkofag” oraz reaktor jądrowy nr 4 zniszczony w katastrofie w 1986 r.
Nowa powłoka ochronna ma chronić środowisko przed promieniowaniem oraz zapewniać infrastrukturę umożliwiającą rozbiórkę sarkofagu, czyli pozostałości po reaktorze, oraz działania związane z zagospodarowaniem odpadów nuklearnych.
Budowę nowej powłoki rozpoczęło w 2010 r. francuskie konsorcjum NOVARKA, a prace nad nią znajdują się na zaawansowanym etapie. Do połowy 2017 r. konstrukcja ma zostać przesunięta, tak by przykryć reaktor. Zakłada się, że łączny koszt wyniesie około 1,5 mld euro.
Deklaracja dodatkowego wsparcia poprzedza konferencję darczyńców, na której będzie omawiana kwestia brakujących środków w wysokości 615 mln euro na ukończenie planu realizacji powłoki ochronnej – kompleksowego programu obejmującego projekt budowy nowej powłoki ochronnej. Konferencja zorganizowana zostanie dnia 29 kwietnia w Londynie przez Niemcy, które są gospodarzami najbliższego szczytu G7, oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR), który zarządza funduszami międzynarodowymi.
Oprócz wkładu Komisji Europejskiej państwa członkowskie UE przekazały dotychczas ok. 420 mln euro i oczekuje się, że na konferencji zadeklarują dalsze wsparcie. EBOR wyłoży dodatkowe 350 mln euro, a zapowiedź tej pomocy pojawi się na najbliższej konferencji. Do pozostałych darczyńców należą państwa spoza UE, takie jak: Stany Zjednoczone, Rosja, Japonia, Kanada i Chiny.
Projekt budowy nowej powłoki ochronnej:
Celem tego projektu jest przywrócenie bezpiecznych warunków środowiskowych na terenie elektrowni. Żywotność konstrukcji wynosi co najmniej 100 lat, co zapewnia czas na opracowanie i wdrożenie strategii minimalizujących ryzyko związane z naprawą uszkodzonego reaktora w przyszłości. Nowa powłoka jest obecnie stawiana na terenie elektrowni jądrowej, a po ukończeniu zostanie przesunięta, tak by przykryć sarkofag, który osłania zniszczony reaktor nr 4.
Zbudowany w 1986 r. sarkofag z założenia miał być tymczasowym rozwiązaniem. W 1997 r. międzynarodowa grupa specjalistów z UE, Stanów Zjednoczonych, Japonii i Ukrainy, przy wydatnym wsparciu ze strony Komisji Europejskiej, sfinalizowała interdyscyplinarny program zarządzania budową pod nazwą „Plan realizacji powłoki ochronnej” (PRPO).
W 1997 r. na wniosek państw należących do grupy G-7, Komisji oraz innych darczyńców, EBOR powołał Fundusz Budowy Powłoki Ochronnej w Czarnobylu w celu realizacji tego planu. Do 2007 r., tj. w dziesięć lat od zawarcia porozumienia w sprawie PRPO, ukończono wiele kluczowych działań, co umożliwiło rozpoczęcie budowy nowej powłoki ochronnej.
Przywrócenie bezpiecznego środowiska w Czarnobylu:
Do tej pory Komisja Europejska zadeklarowała łącznie ponad 600 mln euro na finansowanie projektów w Czarnobylu, w tym:
1. projektów przemysłowych: 480 mln euro, z czego 400 mln euro pochodzi z funduszy międzynarodowych, natomiast 80 mln euro stanowi bezpośredni wkład Komisji Europejskiej;
2. wsparcie produkcji energii elektrycznej: ok. 65 mln euro
3. projektów społecznych: ok. 15 mln euro;
4. projektów badawczych: ok. 100 mln euro.
