O polityce konkurencji i równych szans

Głównym tematem dwóch Dialogów Obywatelskich z udziałem unijnej komisarz do spraw polityki konkurencji Margrethe Vestager, jakie odbyły się 1 marca w Krakowie i Warszawie, była polityka konkurencji – jej założenia i wyzwania. Uczestnicy obu spotkań mieli okazję podyskutować m.in. na temat sytuacji małych i średnich firm działających w UE, równości szans oraz praktyk prowadzenia sprawiedliwego biznesu.

Dialog Obywatelski w Krakowie

Na wstępie komisarz Vestager podkresliła, że zachowanie uczciwej konkurencji na rynku ma pozytywny wpływ na społeczeństwo. Zauważyła, że szczególna odpowiedzialność za podejmowane na rynku działania oraz umożliwienie innym uczciwej konkurencji spoczywa na tych firmach, które już się rozwinęły. Zasady uczciwej konkurencji szczególnie ważne są dla sektora małych i średnich firm; bez nich nie mogą one efektywnie działać. Równość szans służy budowaniu ich silnej pozycji na rynku.

Komisarz opowiedziała o walce z praktykami ograniczającymi równość szans, których przykładami są kartele, nadużycia pozycji dominującej (Google) czy niepłacenie podatków (Apple). Margrethe Vestager podkreśliła konieczność kontrolowania fuzji przez Unię Europejską, aby umożliwić konsumentom wybór na rynku.

Przedmiotem unijnej polityki konkurencji jest także zapewnienie równości szans na rynku globalnym: ,,Gdy mówimy o sprawiedliwej konkurencji, żądamy tego od każdej firmy prowadzącej biznes w Europie – prywatnej, publicznej, na terenie każdego kraju. Ważne jest odpowiednie użycie narzędzi sprawdzania inwestycji zagranicznych oraz zamówień publicznych tak, by firmy europejskie mogły prowadzić działalność również poza Europą. Na tym polega konkurencja.” – mówiła unijna komisarz.

Oceniając sytuację Polski na rynku światowym, komisarz podkreśliła fakt, że Polska jest jednym z niewielu krajów europejskich, których niezwykłym osiągnięciem jest ciągły wzrost gospodarczy przez ostatnie 30 lat. Zwrócono uwagę, że siłą unijnej gospodarki jest jej elastyczność oraz odporność. ,,Obecnie obserwujemy szybszy rozwój Europy Środkowo-Wschodniej niż Europy Zachodniej, co wpisuje się w unijne cele.” – podkreślała komisarz Vestager.

Dialog Obywatelski w Warszawie

W Warszawie komisarz Vestager ponownie podkreślała, że „to rynek ma służyć obywatelom, a nie na odwrót”. Zdrowa konkurencja opiera się na otwartych rynkach i dostępności informacji, a nie na ukrywanych porozumieniach. Na tym polega tworzenie równych szans.

Wśród ważnych zasad polityki konkurencji komisarz Vestager wymieniła zakaz karteli, których skutkiem jest zawyżanie cen na rynku i ograniczanie konkurencji, walkę z monopolami oraz kontrolę fuzji. Klienci muszą mieć możliwość zwrócenia się do konkurencji.

Komisarz Vestager podkreśliła, że nie tylko firmy mogą sprawiać problemy, ale również rządy. Pomoc publiczna przybiera przecież różne formy i często zakłóca konkurencję w sposób mało widoczny dla obywateli. Dlatego w ubiegłym roku Komisja Europejska przyglądała się ponad 400 przypadkom fuzji i bardzo dużej liczbie przypadków pomocy publicznej i porozumień kartelowych.

Komisarz zwróciła uwagę, że wraz z rozwojem i zmianą rynków, musi się zmieniać także polityka konkurencji. Jednym z najważniejszych procesów jest obecnie digitalizacja, która dotyczy wszystkich obszarów. Unia Europejska musi tworzyć instrumenty, które zapewnią uczciwą rywalizację w świecie cyfrowym. Ogromnym wyzwaniem jest np. umożliwienie ludziom dostępu do danych, przy jednoczesnym zapewnieniu, że podmioty je zbierające nie będą ich monopolizować.

Pytania publiczności dotyczyły bardzo wielu sfer, w których polityka konkurencji odgrywa, lub może odgrywać kluczową rolę. Poruszono m.in. kwestię wspierania europejskich przedsiębiorstw w rywalizacji z chińskimi, które w sposób otwarty są wspierane przez państwo chińskie. Komisarz Vestager podkreślała, że faktycznie, europejskie firmy muszą być duże, jeśli chcą rywalizować, ale w każdym wypadku trzeba wyważyć to z interesem konsumentów na jednolitym rynku.

Podczas spotkania padały także pytania o perspektywy gospodarki europejskiej, biorąc pod uwagę ostatnie poważne spowolnienie, przyszłości strefy euro, bezpieczeństwa żywności, konkurencji na rynku lotniczym, czy wreszcie początków rynku uzbrojenia w obszarze Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obronności. Komisarz Vestager pytana też była o przyszłość projektu europejskiego w kontekście tzw. Białej Księgi na temat Przyszłości Europy oraz prawdopodobnie największej reprezentacji eurosceptyków w Parlamencie Europejskim po czerwcu 2019 r.