Europejski semestr 2014

Komisja utrzymuje swoją zrównoważoną strategię na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, skupiając się na pięciu zagadnieniach, które w najbliższym roku będą priorytetowe. Należą do nich:

-dążenie do zróżnicowanej konsolidacji budżetowej sprzyjającej wzrostowi;
-przywrócenie kredytowania gospodarki przez banki;
-działanie na rzecz obecnego i przyszłego wzrostu gospodarczego i konkurencyjności;
-działanie na rzecz ograniczenia bezrobocia i społecznych skutków kryzysu;
-modernizacja administracji publicznej.

Przewodniczący KE José Manuel Barroso powiedział: – Jest to punkt zwrotny dla unijnej gospodarki. Ciężka praca, jaką wykonała UE, zaczyna przynosić efekty; wzrost gospodarczy powoli powraca. W rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2014 r. wskazano, gdzie musimy być odważniejsi, aby podjąć reformy niezbędne dla zapewnienia trwałego ożywienia gospodarczego, dzięki któremu powstanie wiele nowych miejsc pracy.

W analizie wzrostu gospodarczego wskazano, w jaki sposób państwa członkowskie dostosowują się do umocnionego niedawno procesu koordynowania polityki gospodarczej w ramach europejskiego semestru, a także w jaki sposób usprawniają swoją współpracę w myśl wspólnych przepisów.

W tym roku koordynacja budżetowa w strefie euro osiągnęła bezprecedensowy poziom: po raz pierwszy Komisja oceni projekty budżetu w strefie euro na rok 2014 przed ich przyjęciem przez parlamenty narodowe i przedstawi przegląd ogólnego kursu polityki budżetowej w strefie euro. Wyniki tej oceny zostaną opublikowane w dniu 15 listopada br.

Analiza wzrostu gospodarczego: sprawozdanie z postępu prac

Państwa członkowskie poczyniły postępy w obrębie wszystkich pięciu priorytetów określonych przez Komisję w 2013 r. Te same priorytety zaproponowano na 2014 r., jednak większą uwagę zwrócono na inne obszary, co pozwala odzwierciedlić zmiany zachodzące w UE oraz międzynarodowe otoczenie gospodarcze.

-Konsolidacja budżetowa: Poczyniono znaczące postępy. Średni deficyt budżetowy w UE zmalał o połowę od roku 2009 r., gdy kształtował się na najwyższym poziomie – niemal 7 proc. PKB. Niemniej jednak zadłużenie nadal jest wysokie. Przewiduje się, że zanim zacznie spadać, w 2014 r. osiągnie najwyższą wartość na poziomie niemal 90 proc. PKB. Podjęte wcześnie działania umożliwiły państwom członkowskim zwolnienie tempa konsolidacji i większe skupienie się na poprawie jakości wydatków publicznych oraz modernizacji administracji publicznej na wszystkich szczeblach. Państwa posiadające więcej możliwości budżetowych powinny stymulować inwestycje w sektorze prywatnym oraz konsumpcję; długoterminowe inwestycje w sektorze edukacji, badań i innowacji, energii oraz ochrony klimatu należy chronić przed cięciami budżetowymi. Należy zmniejszyć opodatkowanie pracy, zwiększając opodatkowanie konsumpcji, własności lub zanieczyszczeń.

-Przywrócenie kredytowania: Poczyniono pewne postępy w zakresie naprawy sektora finansowego, począwszy od połowy 2012 r. zdecydowanemu złagodzeniu ulegają napięcia na rynku. Starania UE na rzecz powołania unii bankowej wzmocnią zdolności banków do zarządzania ryzykiem w przyszłości. Należy jednak podjąć więcej działań krótkoterminowych, aby zmniejszyć wysokie zadłużenie sektora prywatnego (na przykład poprzez wprowadzenie lub usprawnienie procedury niewypłacalności osób fizycznych i prawnych), przygotować banki do nowych wymogów kapitałowych i testów warunków skrajnych oraz ułatwić dostęp przedsiębiorstw do finansowania.

-Rozwój i konkurencyjność: W wyniku kryzysu w całej Europie dokonuje się znaczące przesunięcie równowagi w kierunku wzrostu gospodarczego opartego na wywozie. Postępy są jednak niedostateczne pod względem otwierania rynków produktowych i usługowych na konkurencję, zwłaszcza w przypadku rynku energii oraz zawodów regulowanych. Należy zmodernizować systemy badań naukowych.

-Bezrobocie i kwestie społeczne:
Państwa członkowskie poczyniły postępy w zakresie modernizacji rynków pracy; w dłuższej perspektywie miałoby to pomóc w zwiększeniu liczby osób aktywnych zawodowo. Obecnie należy skoncentrować się na zwiększeniu aktywnego wsparcia i szkoleń dla osób bezrobotnych – w tym poprzez poprawę jakości publicznych służb zatrudnienia oraz wprowadzenie gwarancji dla młodzieży – oraz modernizacji systemów edukacji. Państwa członkowskie powinny także monitorować wynagrodzenia, tak aby wspierały one zarówno konkurencyjność jak i popyt wewnętrzny. Należy również zapewnić, aby systemy zabezpieczenia społecznego docierały do grup szczególnie wrażliwych.

-Administracja publiczna: Szereg państw członkowskich podejmuje starania na rzecz zwiększenia wydajności swojego sektora publicznego, w tym w drodze usprawnienia współpracy między poszczególnymi szczeblami administracji rządowej. Należy skupić się na rozwoju świadczenia usług publicznych za pośrednictwem internetu i ograniczaniu biurokracji.

W analizie wzrostu gospodarczego zawarto również zalecenia dotyczące pogłębienia europejskiego semestru. Należy zwiększyć krajową odpowiedzialność za przekazywane przez UE zalecenia dla poszczególnych krajów; państwa członkowskie powinny zaangażować w ten proces parlamenty narodowe, partnerów społecznych oraz obywateli, aby zapewnić zrozumienie kluczowych reform i ich akceptację. Państwa członkowskie strefy euro powinny poświęcić więcej czasu na koordynację wiodących reform przed ich przyjęciem na szczeblu krajowym. Dotyczy to zwłaszcza rynków pracy i rynków produktowych. Państwa członkowskie powinny także poprawić wdrażanie skierowanych do nich zaleceń, jakie otrzymują każdej wiosny. Komisja przygotuje informacje dotyczące tych kwestii na grudniowe posiedzenie Rady Europejskiej.

Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania: w kierunku zrównoważonego ożywienia gospodarczego

Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania na 2014 r., rozpoczynające kolejny doroczny cykl procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej, zawiera obiektywną analizę gospodarek państw członkowskich w oparciu o tabelę wskaźników, które są miernikiem konkurencyjności wewnętrznej i zewnętrznej.

W tym roku w sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania stwierdzono, że szereg państw członkowskich osiąga postępy w zakresie ograniczania deficytów obrotów bieżących i odwracania strat w obszarze konkurencyjności. W sprawozdaniu stwierdzono jednak również, że konieczne są dalsze postępy w celu zaradzenia problemom związanym z wysokim zadłużeniem i międzynarodową pozycją inwestycyjną netto większości zadłużonych gospodarek. W niektórych państwach utrzymują się wysokie nadwyżki na rachunku obrotów bieżących, co mogłoby wskazywać na nieskuteczny poziom oszczędności i inwestycji i potrzebę umocnienia popytu wewnętrznego.

W sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania zalecono przeprowadzenie szczegółowej oceny sytuacji szesnastu państw członkowskich, które stoją w obliczu różnych wyzwań i potencjalnych zagrożeń, mogących rozprzestrzenić się na pozostałe państwa w strefie euro oraz w całej UE. Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania nie przesądza o wynikach tych ocen, których celem jest ustalenie, czy występują zakłócenia równowagi oraz czy stwierdzone wcześniej zakłócenia równowagi utrzymują się, czy też są eliminowane.

Hiszpania i Słowenia: W poprzedniej rundzie szczegółowych ocen sytuacji, opublikowanych w kwietniu tego roku, ustalono, że państwa te doświadczają nadmiernych zakłóceń równowagi. W związku z tym w nadchodzących szczegółowych ocenach sytuacji zostanie ocenione, czy zakłócenia utrzymują się, czy są zniwelowane. Oceniony zostanie również wkład polityki prowadzonej przez te państwa w usuwanie wspomnianych zakłóceń.

Francja, Włochy i Węgry: Jak ustalono w poprzedniej rundzie szczegółowych ocen sytuacji, w państwach tych występują zakłócenia równowagi wymagające zdecydowanych działań politycznych. Celem nadchodzącej szczegółowej oceny sytuacji jest ustalenie, czy zakłócenia równowagi się utrzymują.

• Jeżeli chodzi o pozostałe państwa członkowskie, w przypadku których wcześniej stwierdzono występowanie zakłóceń równowagi (Belgia, Bułgaria, Dania, Malta, Holandia, Finlandia, Szwecja oraz Zjednoczone Królestwo), szczegółowa ocena sytuacji pomoże ocenić zakres, w jakim utrzymują się zakłócenia równowagi oraz stopień, w jakim zostały one pokonane. Jako że występowanie zakłóceń równowagi stwierdza się po dokładnych analizach przeprowadzanych w ramach szczegółowych ocen sytuacji również wniosek o usunięciu zakłóceń równowagi należy wyciągnąć dopiero po dokładnym przeanalizowaniu wszystkich istotnych czynników w osobnej szczegółowej ocenie.

• Szczegółowe oceny sytuacji zostaną przeprowadzone również w przypadkuNiemiec i Luksemburga, aby w dokładniej przeanalizować ich pozycję zewnętrzną i rozwój wewnętrzny, a także ustalić, czy w którymkolwiek z tych państw występują zakłócenia równowagi.

• Przewidziano również szczegółową ocenę sytuacji dotyczącą Chorwacji, nowego członka UE, mając na uwadze potrzebę zrozumienia charakteru potencjalnych zagrożeń związanych z jej pozycją zewnętrzną, wynikami handlowymi i konkurencyjnością oraz rozwojem wewnętrznym.

Projekt wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu: miejsca pracy i rozwój społeczny

W projekcie wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu, załączonym do rocznej analizy wzrostu gospodarczego, wskazano na pewne obiecujące sygnały potwierdzające, że bezrobocie przestało rosnąć, a państwa członkowskie poczyniły w minionym roku postępy w zakresie reform rynku pracy. Jednak stopa bezrobocia nadal utrzymuje się na poziomie niemożliwym do zaakceptowania – zwłaszcza wśród ludzi młodych i długotrwale bezrobotnych. Ponadto zgodnie z danymi przedstawionym w nowej tabeli zatrudnienia i wskaźnikami społecznymi uwzględnionymi w sprawozdaniu po raz pierwszy w państwach członkowskich, a zwłaszcza w strefie euro, zaobserwowano utrzymujące się rozbieżności w bezrobociu, bezrobociu ludzi młodych, dochodach gospodarstw domowych, nierównościach i stopie ubóstwa.

Kluczowe znaczenie ma zatem utrzymanie wysiłków na rzecz zwiększenia odporności rynków pracy. W dłuższej perspektywie istotne będzie również pobudzenie tworzenia miejsc pracy w sektorach szybko rozwijających się oraz praca na rzecz ograniczania nierówności i ubóstwa, przy jednoczesnym wzmacnianiu ochrony socjalnej i podejmowaniu ukierunkowanych inwestycji społecznych.

Sprawozdanie ze stanu integracji jednolitego rynku: usprawnienie funkcjonowania jednolitego rynku

W drugim rocznym sprawozdaniu Komisji na temat stanu integracji jednolitego rynku przedstawiono analizę stanu integracji jednolitego rynku w obszarach o najwyższym potencjale wzrostu gospodarczego. W sprawozdaniu ustalono, że chociaż poczyniono postępy w zakresie reform sektora finansowego, cyfrowego i transportu, to nadal należy podejmować działania na rzecz przepływu inwestycji, tworzenia miejsc pracy i zwiększenia zadowolenia konsumentów w tych obszarach. W sprawozdaniu podkreślono w szczególności brak postępów w otwieraniu rynków energetycznych. Aż 14 państw członkowskich musi jeszcze dokonać odpowiedniej transpozycji trzeciego pakietu energetycznego UE do prawa krajowego – dwa lata po upływie terminu. W sprawozdaniu wykazano też, że państwa członkowskie wciąż powinny w pełni wdrożyć unijną dyrektywę usługową, co mogłoby zwiększyć wzrost gospodarczy o maks. 2,6 proc. PKB w ciągu kolejnych 5–10 lat.

Kolejne kroki

Dnia 15 listopada br. Komisja przyjmie opinie na temat projektów budżetu przedłożonych przez trzynaście państw członkowskich strefy euro (bez czterech państw objętych programami pomocy makroekonomicznej) i przedstawi Radzie opinię dotyczącą programów partnerstwa gospodarczego złożonych przez pięć państw członkowskich strefy euro w ramach procedury nadmiernego deficytu. Komisja przygotuje również przegląd perspektyw budżetowych dla strefy euro jako całości i złoży sprawozdanie z działań podejmowanych w ramach procedury nadmiernego deficytu przez państwa nienależące do strefy euro.

Roczna analiza wzrostu gospodarczego zostanie omówiona na posiedzeniu Rady przez ministrów poszczególnych państw i przyjęta przez przywódców UE podczas szczytu w marcu 2014 r. Komisja oczekuje również na wkład Parlamentu Europejskiego.

Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania zostanie omówione w grudniu przez ministrów finansów oraz przywódców UE, którzy ustalą podstawowe obszary dalszej koordynacji polityki gospodarczej i reform gospodarczych. W międzyczasie Komisja przygotuje szczegółową ocenę szesnastu państw, o których mowa w sprawozdaniu przedkładanym w ramach mechanizmu ostrzegania, które zostanie opublikowane wiosną 2014 r.

Kontekst

Europejski semestr, wprowadzony w 2010 r., gwarantuje, że państwa członkowskie omówią swoje plany budżetowe i gospodarcze ze swoimi unijnymi partnerami w określonych momentach w ciągu roku. Pozwala im to na wzajemne zgłaszanie uwag dotyczących planów i umożliwia Komisji odpowiednio wczesne udzielanie wskazówek, zanim decyzje zostaną podjęte na szczeblu krajowym. Komisja monitoruje też, czy państwa członkowskie podejmują działania na rzecz realizacji celów w obszarze zatrudnienia, edukacji, innowacji, klimatu i ograniczania ubóstwa, które zostały zawarte w strategii „Europa 2020” na rzecz długofalowego wzrostu gospodarczego.

Cykl rozpoczyna się co roku w listopadzie, kiedy to publikowana jest przygotowana przez Komisję roczna analizy wzrostu gospodarczego (ogólne priorytety gospodarcze dla UE), w której znajdują się wskazówki polityczne dla państw członkowskich na kolejny rok. Publikowane wiosną Zalecenia dla poszczególnych krajów zapewniają państwom członkowskim indywidualne wskazówki dotyczące głębszych reform strukturalnych; ich realizacja często trwa dłużej niż rok.

Pod koniec roku nasilony zostaje nadzór budżetowy w strefie euro: państwa członkowskie przedstawiają projekty budżetu, które są oceniona przez Komisję i omawiane przez ministrów finansów strefy euro. Komisja przeprowadza także przegląd sytuacji budżetowej w strefie euro jako całości.

Komisja monitoruje wdrożenie priorytetów i reform przez cały rok, zwracając szczególną uwagę na państwa strefy euro oraz państwa członkowskie, które mają problemy budżetowe lub finansowe.

źródło i więcej informacji: Link