Oświadczenie pierwszego wiceprzewodniczącego Fransa Timmermansa i komisarz Věry Jourovej z okazji Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Wszystkich Reżimów Totalitarnych i Autorytarnych
Każdego roku, 23 sierpnia, oddajemy cześć pamięci milionów ofiar wszystkich reżimów totalitarnych. Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim w tym dniu w 1939 r. rozpoczęło ciemny rozdział w historii Europy. Był to czas, gdy obywatele nie mogli swobodnie podejmować decyzji ani wypowiadać się na temat wyborów politycznych. Europa, w której wolność i demokracja były jedynie marzeniem.
Dziesiątki milionów ofiar deportowano, poddano torturom i zamordowano pod rządami reżimów totalitarnych w Europie. Z powodu takiego okrucieństwa, braku wolności i nieposzanowania praw podstawowych, w niektórych częściach Europy kilku pokoleniom nigdy nie było dane cieszyć się wolnością i demokracją.
W tym roku mija również 30. rocznica wydarzeń z 1989 r., kiedy to obywatele Europy Środkowej i Wschodniej powstali i przeszli przez żelazną kurtynę, przyspieszając jej upadek. Odważne działania obywateli przywróciły wolność i demokrację całej Europie.
Działania te pomogły przezwyciężyć podziały i zjednoczyć Europę. Jest to zatem zbiorowa spuścizna europejska, którą wszyscy musimy pielęgnować i chronić.
Od 1939 r. minęło już 80 lat, a pokolenie, które było świadkiem zła wyrządzanego przez reżimy totalitarne, powoli od nas odchodzi. Żywa historia staje się historią pisaną. Dlatego też musimy podtrzymywać te wspomnienia, by inspirować nowe pokolenia i wskazywać im właściwy kierunek, tak by stały na straży praw podstawowych, praworządności i demokracji. To właśnie czyni nas ludźmi, którymi jesteśmy. Zdecydowanie sprzeciwiamy się wszystkim reżimom totalitarnym i autorytarnym. Wolna Europa nie jest darem, lecz wyborem, którego dokonujemy każdego dnia.
Kontekst
W dniu 23 sierpnia 1939 r. nazistowskie Niemcy i Związek Radziecki podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow, który podzielił Europę Środkową i Wschodnią i doprowadził do naruszenia praw podstawowych dziesiątek milionów ludzi w czasie jednego z najczarniejszych okresów w historii naszego kontynentu. Nawet po zakończeniu drugiej wojny światowej wielu Europejczyków przez kolejne dziesięciolecia nadal cierpiało z powodu reżimów totalitarnych.
Protest znany jako „bałtycki łańcuch” odbył się 23 sierpnia 1989 r., w 50. rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow. Obywatele państw bałtyckich utworzyli 600-kilometrowy ludzki łańcuch rozciągający się przez całą Estonię, Łotwę i Litwę. Była to pokojowa demonstracja, która zjednoczyła trzy kraje w ich dążeniu ku wolności.
W tym roku przypada również 30. rocznica pikniku paneuropejskiego, czyli pokojowej demonstracji, która odbyła się 19 sierpnia 1989 r. w Sopronie, mieście położonym blisko granicy węgiersko-austriackiej. Obywatele zebrali się wokół ogrodzenia granicznego, aby okazać solidarność i przyjaźń podczas wydarzenia zorganizowanego przez władze obydwu krajów. Piknik paneuropejski jest jednym z wydarzeń z 1989 r., które utorowały drogę ku zjednoczeniu i doprowadziły do upadku żelaznej kurtyny.
