W związku w czerwcowym posiedzeniem Rady Europejskiej, Komisja Europejska podsumowała dziś – w swoim piątym komunikacie o przygotowaniu do Brexitu – gotowość Unii Europejskiej do działań w zakresie Brexitu i ewentualne środki awaryjne. Środki te są istotne w szczególności w świetle decyzji podjętej 11 kwietnia przez Radę Europejską, na wniosek Zjednoczonego Królestwa i w porozumieniu z nim, by przedłużyć okres obowiązywania art. 50 do 31 października 2019r.
W związku z utrzymującą się niepewnością w Wielkiej Brytanii, dotyczącej ratyfikacji umowy o odstąpieniu – zgodnie z ustaleniami z brytyjskim rządem z listopada 2018r. – oraz ogólnej sytuacji politycznej w kraju, scenariusz „bez porozumienia” 1 listopada 2019r. pozostaje w dużej mierze możliwy, choć oczywiście niepożądany.
Od grudnia 2017 r. Komisja Europejska przygotowuje się do scenariusza „bez porozumienia”. Do tej pory Komisja złożyła 19 wniosków ustawodawczych, z których 18 zostało przyjętych przez Parlament Europejski i Radę. Osiągnięto porozumienie polityczne w sprawie pozostałego wniosku – rozporządzenia awaryjnego w sprawie budżetu UE na 2019 r. – które ma zostać formalnie przyjęte w tym miesiącu. Komisja przyjęła również 63 akty nie-legislacyjne i opublikowała 93 zawiadomienia o gotowości. W świetle przedłużenia okresu przewidzianego w art. 50 Komisja dokonała przeglądu wszystkich tych środków, aby zapewnić, że nadal spełniają one zamierzone cele. Komisja doszła do wniosku, że nie ma potrzeby zmiany jakichkolwiek środków co do istoty i że nadal są one adekwatne. Komisja nie planuje żadnych nowych środków przed nową datą wycofania.
Ponadto Komisja przypomina, że obowiązkiem zainteresowanych stron jest przygotowanie się na wszystkie ewentualne scenariusze. Biorąc pod uwagę fakt, że scenariusz „braku porozumienia” pozostaje możliwym wynikiem, Komisja zdecydowanie zachęca wszystkie zainteresowane strony do skorzystania z dodatkowego czasu przewidzianego przez przedłużenie, aby zapewnić podjęcie wszelkich niezbędnych środków w celu przygotowania się do wycofania się Wielkiej Brytanii z UE. Dzisiejszy komunikat zawiera szczegółowe informacje na temat szeroko zakrojonych przygotowań w UE-27 w takich dziedzinach, jak pobyt obywateli i uprawnienia do zabezpieczenia społecznego, cła i podatki, transport, rybołówstwo, usługi finansowe, a także produkty lecznicze, wyroby medyczne i substancje chemiczne.
W scenariuszu „bez porozumienia” Zjednoczone Królestwo stanie się krajem trzecim bez żadnych ustaleń przejściowych. Od tego momentu całe pierwotne i wtórne prawo UE przestanie obowiązywać w Wielkiej Brytanii. Nie będzie okresu przejściowego, jak przewidziano w Umowie o odstąpieniu. Będzie to oczywiście powodować znaczne zakłócenia dla obywateli i przedsiębiorstw, a także miałoby poważne negatywne skutki gospodarcze, które byłyby proporcjonalnie większe w Zjednoczonym Królestwie niż w państwach członkowskich UE-27.
Jak podkreślił przewodniczący Juncker w Parlamencie Europejskim w dniu 3 kwietnia 2019r., w przypadku wystąpienia scenariusza „bez porozumienia” Zjednoczone Królestwo powinno rozwiązać trzy główne problemy związane z separacją, zanim UE rozważy podjęcie dyskusji na temat przyszłych stosunków. Są to:
(1) ochrona i przestrzeganie praw obywateli, którzy skorzystali ze swojego prawa do swobodnego przemieszczania się przed Brexitem,
(2) przestrzeganie zobowiązań finansowych, jakie Zjednoczone Królestwo uczyniło jako państwo członkowskie,
(3) zachowanie litery i ducha Porozumienia z Wielkiego Piątku i pokoju na wyspie Irlandii, a także integralność rynku wewnętrznego.
