Bezpieczniejsze Schengen
Czasowe przywrócenie kontroli granicznych na obszarze strefy Schengen będzie wymagało decyzji na poziomie europejskim, a – nie jak do tej pory – na szczeblu krajowym – proponuje Komisja Europejska, która przedstawiła plan usprawnienia zarządzania strefą. – Wzmacniając wymiar europejski swobodnego przepływu osób, chronimy jedno z najbardziej cenionych osiągnięć UE – powiedziała komisarz Cecilia Malmström. Szczególne wyzwania, które mogą zagrozić funkcjonowaniu całej strefy, wymagają bardziej skutecznej i skoordynowanej odpowiedzi. We wnioskach przewidziano wprowadzenie wzmocnionego systemu oceny i monitorowania na poziomie UE, który ma służyć weryfikacji i zagwarantowaniu stosowania przepisów Schengen, a także bardziej usystematyzowanego mechanizmu podejmowania decyzji na poziomie europejskim, który z kolei umożliwiałby podejmowanie decyzji o tymczasowym przywróceniu kontroli na granicach wewnętrznych w przypadku poważnego zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego. – Niniejszymi wnioskami pragniemy zabezpieczyć przyszłość strefy Schengen. Musimy zapewnić rzetelne, oparte na jasnych i przejrzystych zasadach zarządzanie strefą Schengen, tak by system ten był bardziej wydajny. Dzięki naszym wnioskom powstanie system podejmowania decyzji na poziomie europejskim, który wzmocni zaufanie między państwami członkowskimi i sprawi, że strefa Schengen będzie lepiej dostosowana do sprostania przyszłym wyzwaniom i nieprzewidzianym zdarzeniom. Wzmacniając wymiar europejski swobodnego przepływu osób, chronimy jedno z najbardziej cenionych osiągnięć UE – powiedziała Cecilia Malmström, europejska komisarz do spraw wewnętrznych. W obszarze bez granic wewnętrznych każde zagrożenie dla integralności dowolnego odcinka tego obszaru ma bezpośrednie konsekwencje dla całej strefy Schengen oraz UE jako całości. Obecny system, oparty na międzyrządowym mechanizmie wzajemnej oceny, w połączeniu z możliwością podejmowania, na szczeblu krajowym, indywidualnych decyzji w sprawie wyjątkowego przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych, okazał się mało wydajny, jeśli chodzi o wzmocnienie wzajemnego zaufania między członkami strefy Schengen oraz ochronę swobody przemieszczania się w strefie bez kontroli granicznych. Należy podjąć dalsze działania, by wzmocnić zarządzanie tą wspólną przestrzenią oraz zapewnić odpowiednie wsparcie państwom członkowskim, które mogą stanąć w obliczu sytuacji krytycznych. Z tego względu, wraz z komunikatem wyjaśniającym, Komisja przyjęła dwa wnioski ustawodawcze, które mają na celu: 1) usprawnienie zarządzania strefą Schengen; 2) zdefiniowanie mechanizmu podejmowania decyzji na poziomie europejskim w celu ochrony wspólnych interesów. 1) Usprawnienie zarządzania strefą Schengen Narzędzia do monitorowania i eliminowania przeszkód, którymi obecnie dysponujemy, nie są skuteczne. Celem wniosku – opartego na zmienionym mechanizmie oceny Schengen zaproponowanym przez Komisję w listopadzie 2010 r. (IP/11/1493) – jest przekształcenie obecnego podejścia opartego na międzyrządowym mechanizmie wzajemnej oceny w zarządzanie strefą Schengen na poziomie UE. Dzięki zapowiedzianym i niezapowiedzianym kontrolom w danym państwie członkowskim przeprowadzanym przez wyznaczone przez Komisję zespoły, przy udziale ekspertów z innych państw członkowskich i agencji Frontex, będzie można zweryfikować stosowanie przepisów Schengen. W sprawozdaniu sporządzanym po każdej wizycie określano by wszelkie wykryte niedociągnięcia oraz formułowano jasne propozycje dotyczące działań naprawczych, wyznaczając terminy realizacji poszczególnych działań. W ramach działań następczych dane państwo członkowskie musiałoby następnie sporządzić plan działań określający sposób realizacji wspomnianych zaleceń. Kolejnym istotnym nowym elementem jest „ocena funkcjonowania Schengen” (Schengen health check), która będzie przeprowadzana dwa razu do roku w drodze debaty w Radzie i w Parlamencie Europejskim na temat funkcjonowania strefy Schengen, w oparciu o przegląd przedstawiony przez Komisję Europejską. 2) Mechanizm podejmowania decyzji na poziomie europejskim w celu ochrony wspólnego dobra Obecnie obowiązujące przepisy, które przewidują możliwość podróżowania bez paszportu do 25 państw europejskich, umożliwiają organom krajowym wyjątkowe i tymczasowe przywrócenie kontroli granicznych w przypadku poważnego zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego. Jednak Komisja jest przekonana, że w związku z faktem, iż środki te mają wpływ na całą strefę Schengen, możliwość przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych powinna być przedmiotem przejrzystej, spójnej i skutecznej dyskusji na poziomie europejskim. Przedstawione dziś wnioski zapewnią dostępność mechanizmu skoordynowanej odpowiedzi na poziomie UE, który umożliwi ochronę funkcjonowania i integralności strefy Schengen jako całości. W ramach nowego systemu decyzja o przywróceniu kontroli na granicach wewnętrznych w sytuacjach wyjątkowych (takich jak duże imprezy sportowe lub spotkania polityczne na wysokim szczeblu) byłaby podejmowana na poziomie europejskim na podstawie wniosku przedstawionego przez Komisję Europejską i popartego przez „kwalifikowaną większość” ekspertów z państw europejskich. Ewentualne powody podejmowania takiej decyzji pozostają na dziś bez zmian: środek ten jest niezbędny, aby zaradzić poważnemu zagrożeniu porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego. Kontrole byłyby wtedy zasadniczo możliwe na wyznaczonych granicach przez odnawialny okres 30 dni. Państwa członkowskie mogłyby jednak nadal podjąć jednostronną decyzję o przywróceniu kontroli w nagłych sytuacjach wymagających podjęcia natychmiastowych działań, jednak na okres nie dłuższy niż pięć dni, a decyzja o każdym przedłużeniu byłaby podejmowana na poziomie UE. W przypadku poważnych uchybień w zakresie stosowania przepisów Schengen, takich jak niewywiązywanie się państwa członkowskiego z obowiązku właściwej ochrony odcinka granicy zewnętrznej UE, Komisja, państwa członkowskie oraz FRONTEX lub inne agencje takie jak Europol lub Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu mogą zapewnić środki wsparcia, w tym wsparcia technicznego i finansowego. Jeśli jednak pomimo wyżej wspomnianych środków wsparcia takie poważne uchybienia nadal by występowały, możliwe byłoby podjęcie decyzji o tymczasowym przywróceniu kontroli na granicach wewnętrznych. Taki ostateczny środek byłby podejmowany na poziomie UE, dzięki czemu można by uniknąć jednostronnych decyzji poszczególnych państw członkowskich oraz przyjąć jednolite podejście do ochrony wspólnych interesów. Nowe wnioski opracowano z pełnym poszanowaniem prawa do swobodnego przemieszczania się obywateli UE i członków ich rodzin. Komisja poinformuje Parlament Europejski o wynikach poszczególnych wizyt monitorujących w kontekście mechanizmu oceny Schengen oraz podjętych krokach, które mogłyby prowadzić do ewentualnego przywrócenia kontroli granicznych. Podjęte w dniu dzisiejszym inicjatywy obejmują: komunikat „Ład Schengen – wzmocnienie obszaru bez kontroli na granicach wewnętrznych” wniosek w sprawie wzmocnienia mechanizmu oceny Schengen (zmieniający zeszłoroczny wniosek) wniosek w sprawie ustanowienia mechanizmu skoordynowanego przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych w wyjątkowych okolicznościach (zmieniający kodeks graniczny Schengen). Wnioski te zostaną rozpatrzone przez Parlament Europejski i Radę zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (procedura współdecydowania).
Dodał ,, 16 wrz 2011