– Ryzyko pożarów lasów jest spotęgowane rosnącymi temperaturami i nasilającymi się suszami, zatem kluczowe znaczenie mają lepsza ochrona, prewencja i szybsza reakcja – powiedział wiceprzewodniczący wykonawczy Frans Timmermans. KE zaproponowała nowe wytyczne, których realizacja może przyczynić się do ograniczenia zagrożenia dla obszarów leśnych w skali globalnej.
W następstwie Międzynarodowego Dnia Lasów, KE opublikowała nowe wytyczne dotyczące zapobiegania pożarom lasów, aby umożliwić lepsze zrozumienie zapobiegania pożarom w oparciu o użytkowanie gruntów oraz skuteczne reagowanie na nie. Przeanalizowano w nich środki zapobiegawcze, jakie można wprowadzić w ramach zarządzania, planowania i gospodarki leśnej oraz opisano, w jaki sposób państwa członkowskie UE mogą uzyskać dostęp do finansowania unijnego umożliwiającego zwiększenie odporności na pożary lasów. Zaproponowano również sposoby współpracy na szczeblu UE.
Lasy są niezbędne, jeśli chodzi o różnorodność biologiczną, regulację klimatu i wód, dostarczanie pożywienia, leków i materiałów, pochłanianie i składowanie dwutlenku węgla, stabilizację gleby, uzdatnianie powietrza i wody. Musimy chronić lasy, odbudowywać je i zarządzać nimi w zrównoważony sposób, ponieważ mają one zasadnicze znaczenie dla naszego życia i źródeł utrzymania.
W ostatnich latach zwiększył się wpływ pożarów lasów na ludzi i na przyrodę. Nowe wytyczne analizują wzajemnie powiązane czynniki leżące u podstaw tego wzrostu oraz zawierają przegląd istniejących zasad i doświadczeń w zakresie zarządzania krajobrazami, lasami i terenami zalesionymi, przyczyniających się do ratowania życia.
W Europejskim Zielonym Ładzie ogłoszono nową strategię leśną UE na 2021 r., mającą zapewnić skuteczne zalesianie oraz ochronę i odbudowę lasów w Europie. Przyczyni się to do ograniczenia występowania i zasięgu pożarów lasów. Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 również ma przyczynić się do odpowiedniego wyposażenia UE i jej państw członkowskich w wiedzę w zakresie zapobiegania dużym pożarom lasów, które poważnie szkodzą różnorodności biologicznej, i reagowania na nie. Nowa Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu kładzie duży nacisk na potrzebę wzmocnienia odporności lasów i obejmuje kilka działań wspierających ten cel. Zmiana klimatu już teraz niszczy lasy Europy bezpośrednio i pośrednio poprzez pożary, susze i bezprecedensowe gradacje kornika. Takie skutki prawdopodobnie wzrosną w przyszłości.
Ryzyku pożarów lasów można skutecznie przeciwdziałać poprzez lepsze zarządzanie i planowanie przestrzenne. Ograniczenie ryzyka pożaru lasów wymaga spojrzenia na zagospodarowanie terenu w celu zapewnienia, by struktura, skład i wykorzystanie lasów, terenów zalesionych i innych krajobrazów roślinnych uodporniały je na pożary. Ponadto konieczne jest prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie pożarów. Komisja zapewnia finansowanie takich działań edukacyjnych oraz ułatwia współpracę i koordynację wspólnych działań.
Wspólne Centrum Badawcze Komisji (JRC) opracowało profile krajowe w ramach Globalnego Systemu Informacji o Pożarach Lasów (GWIS) w celu wsparcia zarządzania pożarami lasów i zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi na całym świecie, a w szczególności w regionie Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Prace te są elementem kompleksowego podejścia UE do wspierania ochrony i zrównoważonego rozwoju lasów amazońskich. Obecnie ponad 50 programów unijnych dotyczy tego priorytetu regionalnego, a nowy budżet związany z globalnym wymiarem Europy obejmie także strategię poświęconą Amazonii, w koordynacji z państwami członkowskimi UE.
Wypowiedzi członków kolegium
Wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans podkreślił: – Drzewa są naszymi sojusznikami w walce z kryzysem klimatycznym i kryzysem bioróżnorodności. Drzewa oczyszczają powietrze, chłodzą miasta i pochłaniają dwutlenek węgla. Ludzkość już teraz wywiera ogromną presję na lasy na świecie, a pożary stanowią dla lasów dodatkowe zagrożenie.
Komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius oświadczył: – Ekosystemy leśne są siedliskiem 80 proc. znanych roślin i zwierząt lądowych na świecie, a ich zniszczenie zagraża nam wszystkim. Pożary są coraz większym zagrożeniem dla lasów i ludzi, zaś zapobieganie im oraz współpraca są naszymi najważniejszymi narzędziami. Jestem przekonany, że wytyczne mogą przyczynić się do skuteczniejszej reakcji, przynosząc istotne korzyści ludziom i środowisku, od którego jesteśmy zależni.
Jak zauważyła komisarz do spraw innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży Marija Gabriel: – Pożary lasów mogą mieć katastrofalne skutki dla środowiska i ludzi. Profile krajów opracowane przez Wspólne Centrum Badawcze przyczynią się do oceny ryzyka i ograniczenia tego zagrożenia, dowodząc, że nauka może przyczynić się do poprawy i ochrony życia oraz naszej planety.
Komisarz do spraw zarządzania kryzysowego Janez Lenarčič powiedział: – Pożary w regionie Amazonii i na świecie w ostatnich latach były bezprecedensowe. Globalny System Informacji o Pożarach Lasów ma zatem zasadnicze znaczenie dla dostarczania informacji na temat zagrożeń pożarowych i obszarów wypalonych na całym świecie. Narzędzia monitorowania, takie jak Globalny System Informacji o Pożarach Lasów, zapewniają Komisji niezbędne informacje umożliwiające koordynację reagowania oraz ochronę życia, źródeł utrzymania i środowiska.
Komisarz do spraw partnerstw międzynarodowych Jutta Urpilainen powiedziała: – Jesteśmy gotowi współpracować z naszymi partnerami na rzecz skuteczniejszego zapobiegania pożarom lasów. Prace te wymagają wymiany wiedzy na temat technik zrównoważonej gospodarki leśnej dostosowanych do lokalnych potrzeb, a także na temat odbudowy lasów. Lasy na świecie są niezbędne dla różnorodności biologicznej, klimatu i ludzkości; musimy szanować i chronić ekosystemy, którym tak wiele zawdzięczamy, również pod względem miejsc pracy i źródeł utrzymania. Dzięki Zielonemu Ładowi dążymy do zapewnienia zdrowych lasów dla przyszłych pokoleń.
Fot. AdobeStock
