Bez pomysłu na odpady
Nowe sprawozdanie na temat stanu gospodarki odpadami komunalnymi w państwach członkowskich wskazuje na istnienie alarmujących różnic w UE. W sprawozdaniu oceniono 27 państw członkowskich w oparciu o 18 kryteriów, przyznając flagi w kolorze zielonym, pomarańczowym i czerwonym w obszarach takich jak łączna ilość odpadów poddanych recyklingowi, koszty unieszkodliwiania odpadów oraz naruszenia unijnych przepisów.

Powstała w ten sposób tabela wyników stanowi element prowadzonego badania, które pomoże państwom członkowskim poprawić wyniki w dziedzinie gospodarowania odpadami. Na szczycie tabeli uplasowały się: Austria, Belgia, Dania, Niemcy, Holandia oraz Szwecja – żadne z tych państw nie otrzymało więcej niż dwie czerwone flagi. Układ w dolnej części tabeli wygląda wręcz odwrotnie – zielone flagi występują tu sporadycznie.

– Obraz, jaki wyłania się z tego badania, potwierdza moje silne obawy. Wiele państw członkowskich wciąż składuje ogromne ilości odpadów komunalnych – co stanowi najgorszy wariant gospodarowania odpadami – pomimo istnienia lepszych alternatyw oraz pomimo dostępności funduszy strukturalnych umożliwiających sfinansowanie tych lepszych alternatywnych rozwiązań. Zakopuje się cenne zasoby, traci się potencjalne korzyści gospodarcze, nie tworzy się nowych miejsc pracy w sektorze gospodarowania odpadami, zagrożone jest również ludzkie zdrowie i środowisko naturalne. W obecnych warunkach gospodarczych trudno obronić takie postępowanie – powiedział komisarz ds. środowiska, Janez Potočnik.

Państwa członkowskie, które mają największe zaległości do nadrobienia, to Bułgaria, Cypr, Czechy, Estonia, Grecja, Włochy, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Rumunia i Słowacja. Do stwierdzonych uchybień można zaliczyć nieskuteczną lub nieistniejącą politykę zapobiegania powstawaniu odpadów, brak zachęt do ograniczania składowania odpadów na składowiskach oraz nieodpowiednią infrastrukturę na potrzeby gospodarowania odpadami. Silne uzależnienie od składowania odpadów oznacza, że lepsze alternatywne rozwiązania z zakresu gospodarowania odpadami, takie jak ponowne ich wykorzystanie i recykling, są ciągle niedostatecznie stosowane. Prognoza jest zatem mało optymistyczna.

Dla przeciwwagi, Austria, Belgia, Dania, Niemcy, Holandia i Szwecja posiadają kompleksowe systemy zbierania odpadów i na składowiskach składują mniej niż 5 proc. swoich odpadów. Państwa te posiadają dobrze rozwinięte systemy recyklingu, wystarczającą zdolność przetwarzania odpadów oraz osiągają dobre wyniki w gospodarowaniu odpadami ulegającymi biodegradacji. W ramach swojej polityki gospodarowania odpadami wyróżnione państwa zwykle z dużym powodzeniem łączą instrumenty prawne, administracyjne i gospodarcze.

Szereg państw członkowskich dokonało szybkich postępów, odchodząc od składowania odpadów i doprowadzając do ich niemal całkowitego wyeliminowania. Nawet jednak państwa osiągające najlepsze wyniki na tym polu stoją w obliczu szeregu wyzwań, takich jak konieczność intensyfikacji działań służących zapobieganiu powstawania odpadów oraz zagospodarowanie nadmiaru mocy przerobowych sektora spalania odpadów, co może ograniczyć recykling i oznaczać konieczność importowania odpadów, aby wykorzystać moce spalarni.